Przyczyny niepłodności u kobiet
Wiek, hormony, styl życia, a może uwarunkowania genetyczne? Zastanawiasz się co u Ciebie może być przyczyną niepłodności? Dla wielu poczęcie dziecka jest czymś łatwym i całkowicie naturalnym, w rzeczywistości to bardzo skomplikowany proces, który zależy od wielu czynników.
Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu (American Society for Reproductive Medicine – ASRM) definiuje niepłodność jako chorobę układu rozrodczego, która upośledza zdolność organizmu do pełnienia jego podstawowej funkcji, funkcji reprodukcyjnej.
Aby para mogła cieszyć się potomstwem potrzeba przede wszystkim wysokiej jakości plemników i komórek jajowych, które po zapłodnieniu będą w stanie prawidłowo zagnieździć się w macicy. Żeby do tego doszło niezbędne są jednak drożne jajowody oraz nasieniowody. Jeśli te struktury nie będą działać sprawnie, to komórce jajowej nie uda spotkać się z plemnikiem, a bez tego jak wiadomo powstanie nowego życia okaże się niemożliwe. Równie ważny jest stan samego zarodka. To od jego jakości zależy czy dziecko otrzyma szanse na prawidłowy rozwój.
Niepłodność dotyka ok. 12% par w wieku rozrodczym
I co ważne, nie jest ona wyłącznie problemem kobiet. Przyczyny niepłodności leżą po obu stronach, zarówno żeńskiej, jak i męskiej i to w takim samym stopniu. U jednej trzeciej niepłodnych par zaburzenia prokreacji spowodowane są więcej niż jednym czynnikiem.
Najczęstsze przyczyny niepłodności u kobiet
Zaburzenia gospodarki hormonalnej
Czynniki te są bardzo częstą przyczyną niepłodności u kobiet. Przede wszystkim dlatego, że zahamowują owulację, inaczej jajeczkowanie. W takim przypadku układ rozrodczy kobiety nie jest zdolny do uwolnienia dojrzałej komórki jajowej, tak potrzebnej do zapłodnienia. Nieprawidłowy poziom hormonów występuje np. u pacjentek z tzw. zespołem policystycznych jajników (PCOS). Objawia się on nie tylko brakiem owulacji, ale też nieregularnymi miesiączkami, otyłością czy nadmiernym owłosieniem ciała. Jajniki kobiety dotkniętej PCOS produkują ogromną ilość drobnych i niedojrzałych pęcherzyków Graffa, które zamiast urosnąć, pęknąć i uwolnić komórkę jajową obumierają. Innym schorzeniem, który może wywołać niepłodność, również o podłożu hormonalnym jest niedoczynność tarczycy, przedwczesne wygaśnięcie funkcji jajników czy endometrioza. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to błona śluzowa macicy umiejscowiona jest nie w samej macicy, a poza nią. Może występować np. w jamie brzusznej, miednicy, płucach, a nawet gałce ocznej. Błona zachowuje się przy tym bardzo podobnie jak ta obecna w macicy, a więc złuszcza się powodując krwawienie. Endometriozie towarzyszy silny ból, który bardzo utrudnia życie chorej na nią pacjentce.
Styl życia kobiety
Ma on bardzo duży wpływ na jej zdolność do poczęcia dziecka. Poprzez
unikanie nałogów (alkoholu, papierosów, narkotyków), prawidłową dietę (ubogą w tłuszcze, a bogatą w witaminy i mikroelementy) oraz odpowiednią do wzrostu masę ciała, kobieta jest w stanie w dużym stopniu zmniejszyć ryzyko niepłodności. W utrzymaniu właściwej wagi, oprócz oczywiście diety, pomoże umiarkowana (ale niezbyt intensywna) aktywność fizyczna.
Mówi się czasem, że do zapłodnienia u kobiety dochodzi najpierw w głowie. Jest w tym sporo prawdy. Aspekt psychologiczny będzie miał tutaj kluczowe znaczenie. Stres w pracy, kłopoty domowe, złe relacje z partnerem i inne negatywne emocje potrafią skutecznie pokrzyżować plany starającej się o dziecko pary. Kobieta powinna więc zadbać o spokój i dobry nastrój, jeśli chce szybko zostać matką.
Wiek
Jest jednym z największych wrogów kobiet jeśli chodzi o ich płodność. Im kobieta jest starsza, tym jej szanse na dziecko są mniejsze. Warto bowiem pamiętać, że komórki jajowe, w odróżnieniu od plemników, starzeją się.
Z wiekiem spada nie tylko ich ilość, ale także i jakość. Zwiększa się natomiast ryzyko rozwoju wady wrodzonej u dziecka.
Wady anatomiczne
Będą one kolejnym czynnikiem obniżającym płodność kobiet i mogą mieć one bardzo różny charakter. Poczęcie dziecka utrudnią wszelkie wady w budowie i wyglądzie macicy. Jedną z takich anomalii jest np. tyłozgięcie macicy, które polega na jej niewłaściwym umiejscowieniu oraz odchyleniu się ku tyłowi. Obecność przegrody między jedną a drugą częścią macicy będzie kolejną taką nieprawidłowością. Mówi się wtedy o tzw. macicy z przegrodą lub macicy przegrodzonej. Czasem u kobiety w ogóle nie dochodzi do rozwoju tego narządu. Wady anatomiczne mogą dotyczyć nie tylko macicy, ale też jajników czy jajowodów. W pierwszym przypadku może dojść do całkowitego lub częściowego niedorozwoju gonad (agenezji), w drugim do niedrożności przewodów odprowadzających komórki jajowe.
Zaburzenia immunologiczne
Mogą spowodować, że układ odpornościowy kobiety potraktuje męskie nasienie jako wroga i będzie chciał je jak najszybciej zniszczyć. W tym celu wytworzy przeciwciała, którymi zaatakuje plemniki mężczyzny. Układ odpornościowy w podobny sposób może potraktować ciążę i doprowadzić do poronienia.
Zakażenia układu moczowo - płciowego
Stanowią kolejną przeszkodę na drodze do rodzicielstwa. Ich podłoże może być różne: bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Tak jest np. z Chlamydią Trachomatis – bakterią, na którą narażona jest praktycznie każda kobieta aktywna seksualnie. Infekcji mogą towarzyszyć upławy, nawracające stany zapalne pochwy, ból w podbrzuszu i podczas stosunku. Równie niebezpieczną bakterią będzie tzw. Mycoplasma. Ona również przenosi się przez kontakty płciowe, a nieleczona może być bezpośrednią przyczyną niepłodności kobiecej. Bakteria powoduje m.in. zapalenie śluzówki macicy, jajowodów i szyjki macicy, a także miednicy mniejszej. Warto zwrócić jeszcze uwagę na bakterie z grupy ureaplasma – obie odpowiedzialne są za infekcje układu moczowo – płciowego, w tym macicy i jajników.
Czynniki genetyczne
Będą one ostatnim równie ważnym, a może najważniejszym czynnikiem kobiecej niepłodności. Powodem braku ciążowych sukcesów bywa
nieprawidłowy kariotyp i związane z nim aberracje chromosomowe. Dobrym tego przykładem może być choćby zespół Turnera – wada wrodzona, w której dochodzi do częściowego lub całkowitego zaniku jednego z dwóch chromosomów X w żeńskim kariotypie. Objawia się on brakiem miesiączki, niskim wzrostem, charakterystycznym wyglądem twarzy oraz właśnie niepłodnością. Problemy z zajęciem w ciążę mogą mieć również pacjentki z
wrodzoną trombofilią. Mało kto wie, że mutacje odpowiedzialne za trombofilię, czyli skłonność do tworzenia się zakrzepów (m.in. mutacja genu protrombiny oraz obecność czynnika V Leiden) są bardzo częstą przyczyną nawracających poronień.
Mówiąc o genetycznych czynnikach niepłodności kobiecej warto jeszcze wspomnieć o wrodzonym przeroście kory nadnerczy, który wywołuje mutacja genu CYP21. Zmiany w materiale genetycznym prowadzą w tym przypadku do nadprodukcji tzw. androgenów nadnerczowych. Najbardziej charakterystycznymi symptomami choroby są zaburzenia miesiączkowania lub całkowity brak miesiączki. Przerostowi nadnerczy towarzyszy ponadto bujne owłosienie ciała oraz niski głos. Nierzadko występuje też obojnactwo, czyli sytuacja, kiedy pacjent wyposażony jest narządy płciowe żeńskie oraz męskie.
Dlaczego rozmowa z genetykiem może być kluczowa?
Nie ma jednego genetycznego czynnika niepłodności kobiecej, tak samo jak nie ma jednego badania genetycznego, które byłoby w stanie wykryć wszystkienieprawidłowości. Właśnie dlatego pary, które już od dłuższego czasu szukają źródła swoich problemów z zajściem w ciążę, powinny zastanowić się nad skorzystaniem z poradnictwa genetycznego. Co da im taka konsultacja?
Genetyk będzie przede wszystkim potrafił precyzyjnie wskazać badania, które należałoby wykonać u konkretnej pary, a po ich przeprowadzeniu zinterpretuje wynik analizy. Opierając się na informacjach uzyskanych od pacjentów w trakcie wywiadu, oceni ponadto ryzyko wystąpienia danej choroby i objaśni mechanizm jej dziedziczenia. Wizyta w poradni genetycznej powinna być więc obowiązkiem każdej niepłodnej pary, zwłaszcza wtedy, gdy dotychczasowe metody diagnostyczne zawiodły.
Źródeł niepłodności kobiecej może być bardzo wiele. Ich rozpoznanie jest niezwykle ważne, choćby z punktu widzenia późniejszej terapii. Nie wszystkie z czynników niepłodności muszą definitywnie przekreślać szanse na macierzyństwo, z częścią z nich można bowiem skutecznie walczyć.
Więcej informacji:
| Zapraszam do kontaktu |
665 761 161 |
